Kur'an'da "Zikir" Kavramı: İlahi Vahyin Ortak Adı

"ذِكْر" (zikir) kelimesi, Arapça’da “hatırlamak, anmak, söz etmek, düşünmek” gibi anlamlara gelen ذ-ك-ر (ḏ-k-r) kökünden türemiştir. Bu kök, yalnızca Arapça’ya özgü olmayıp Sami dil ailesinin diğer üyelerinde de benzer biçim ve anlamlarda yer almaktadır. Örneğin, İbranice’de “זֵכֶר” (zeker) kelimesi “anma, hatırlatma” anlamında kullanılırken; Aramice/Süryanice’de “ܕܘܟܪܢܐ” (dukhrānā) biçiminde “hatırlama, anma, yâd etme” anlamına gelir. Antik Sami dillerinden Akadca’da ise “zakāru” fiili, “hatırlamak, anmak, söz etmek” anlamlarına gelmektedir.

Kur’an bütüncül olarak incelendiğinde ise “ذِكر” (zikir) kelimesinin, söz konusu temel anlamlarının yanı sıra, Allah tarafından insanlara gönderilen ilahi mesajları ifade etmek üzere de kullanıldığı görülmektedir.