Sure, Mekke
döneminde inmiştir ve nüzul sırasına göre 11. suredir. Adını, ilk ayette geçen “duha”
kelimesinden alır. Sure 11 ayettir.
Rahmânir-Râhiym (Merhamet eden Merhametli) Allah’ın Adıyla
1. Ve1 duhâya2 (andolsun),
1 “وَ”
(ve) bağlacı (harf-i atıf), Kur’an’da bağlaç olarak veya yemin için kullanılan
bir ifadedir. Bu nedenle, bu ayetteki ‘وَ’ (ve) bağlacı, bağlamına göre
cümleye yemin anlamı kazandırarak “andolsun” şeklinde tercüme
edilebilir. Bu bağlaç, ayetin vurgulamak istediği hakikate dikkat çekmek için
yemin anlamı taşır.
2 “ضُّحَ”
(duha) sözcüğü, “şafak vakti, gündoğumu” anlamlarına gelir. Ayrıca bazı
bağlamlarda “aydınlık” veya “ışık” anlamında da kullanılabilmektedir. Kur’an’da,
“duha” sözcüğünden türemiş 7 sözcük yer alır: 7:98; 20:59, 119; 79:29, 46;
91:1; 93:1.
2. Ve
karanlık çöktüğünde1 geceye,
1 “سَجَىٰ”
(seca) sözcüğü, “karanlığın çökmesi, sakinlik ve dinginlik” anlamlarına
gelir. Sadece bu ayette geçmektedir.
3. Rabbin,
seni terk etmedi1 ve darılmadı.2
1 “مَا
وَدَّعَكَ” (mâ vedda’eke) ifadesi “seni terk etmedi” veya “seni unutmadı”
gibi anlamlara gelebilmektedir.
2 “مَا
قَلٰىۜ” (mâ kala) ifadesi “kınamadı, darılmadı, söylemedi, hoş karşılamadı”
gibi anlamlara gelebilmektedir.
4. Ve
Ahiret (sonrası), öncesinden senin için hayırlı olacak.
5. Yakında
da Rabbin sana verecek, sen de razı olacaksın.
6.
Seni bir yetim bulmadı mı ve bunun üzerine korumadı1 mı?
1 “أَوَىٰ” (awā)
sözcüğü, “sığındırdı”, “barındırdı”, “korudu” anlamlarına gelir.
Muhammed
Nebimiz, doğmadan önce babası ölmüş ve yetim olarak doğmuştur. 6 yaşında
annesi vefat ettikten sonra, 8 yaşına kadar dedesi Abdulmuttalib ona bakmış.
Dedesinin ölümünden sonra da amcası Ebu Talib, Muhammed’i kendi himayesine almış.
7. Delalette
iken seni buldu ve sana hidayet (kılavuzluk) etti.
8. Yoksul1 bir
haldeyken de seni buldu ve seni zengin2
kıldı.
1 “عَٓائِلاً”
(ailen) sözcüğü, “yoksul, muhtaç” anlamlarına gelir.
2 “غْنٰ”
(ğena) sözcüğü, “zenginlik, varlıklı olmak” anlamlarına gelir.
9. Öyleyse,
yetimi sakın ezme1.
1 “تَقْهَرْۜ”
(takhâr) sözcüğü, “baskı yapmak, ezmek, horlamak, kötü davranmak” anlamlarına
gelir.
10. İsteyeni1 de
sakın azarlama!
1 “سَّٓائِلَ”
sözcüğü, “soran, isteyen, dilenen” anlamlarına gelir.
11. Ancak,
Rabbinin nimetini de anlat.1
1 “فَحَدِّثْ”
ifadesi, “anlat, söz et, açıkla, duyur” anlamlarına gelir.
