İNANÇ YÖNÜNDEN GÖREV VE SORUMLULUKLAR
1- Allah’a iman edin
(inanın).
“Allah'a ve resullerine iman edin ve eğer iman eder ve takvalı olursanız, sizin için büyük bir
ecir vardır.” (3/179;
4/171; 57/7; 64/8)
“Onlar ille de kendilerine meleklerin veya Rabbinin gelmesini veya
Rabbinin bazı delillerinin gelmesini mi bekliyorlar? Rabbinin bazı delilleri
geldiği gün, önceden iman etmemiş veya imanında bir hayır kazanmamış kimseye
artık imanı fayda sağlamaz.” (4/18; 6/158; 10/90-91; 32/29; 34/52; 40/85; 44/13; 47/18)
2. Yalnızca Allah'a kulluk edin. (2/83;
3/64; 11/2;
40/66; 41/14; 46/21; 6/151;17/23)
3. Rabbiniz
Allah’tır; Allah'tan başkasını Rab edinmeyin. Bu konuda kimseyi Allah’a ortak
koşmayın. (3/64,80; 6/1,150; 11/23; 11/59,60,68; 13/5,18; 14/18; 23/59;
67/6; 7/33; 3/64; 4/,36,48, 116; 5/72; 2/83; 6/151)
Rab: Kâinatı yoktan var eden, tüm varlıkların sahibi, efendisi;
onları yöneten, terbiye eden, gözetip koruyan, nimet veren, ıslah edip
geliştiren ve kendisine ibadet edilen anlamlarına gelir.
4. Allah’tan
başkasını ilâh edinmeyin. Bu konuda kimseyi Allah’a ortak koşmayın. (9/31;
11/14; 13/30; 14/52; 16/2; 20/14; 23/117; 25/3; 28/71,72; 40/65; 59/23; 64/13; 7/33;
3/64; 4/,36,48, 116; 5/72; 2/83; 6/151)
İlâh: Yaratan,
varlıklara hükmeden, kulluk ve itaate lâyık kutsal varlık, ibadet edilen, yardım istenen ve
sığınılan, tanrı anlamlarına gelir.
5. Allah’ın emirlerine uyun; kendi
hevanızı (arzu ve isteklerinizi) ilâh edinmeyin (25/43; 45/23; 47/16;
79/40). Başkalarının hevalarına da uymayın. (2/145; 5/48,49,77;
6/54,119,150; 45/18)
6. Yalnızca
Allah’tan yardım isteyin. Yalnızca Allah’a dua edin, duanızda Allah’tan
başkasından istemeyin. Allah ile birlikte (O’ndan başka) kimseye dua etmeyin. Zararı
faydasından daha yakın olana dua etmeyin. (1/5; 2/186; 7/29,37,55,180,193,194; 17/110;
22/13; 26/72-75; 31/30; 40/14,60; 43/49,86; 46/4; 72/18,20)
7. Allah’ın ayetleriyle alay etmeyin (6/10), ayetlerle alay edilen yerden uzak
durun (6/68; 4/140) ve Allah’ın
ayetlerini alay konusu edinenleri dost edinmeyin. (5/57)
8. Allah’ın
peşi sıra dua ettiklerine (putlarına, ilahlarına) sövmeyin ki onlar da
taşkınlıkla bilgisizce Allah'a sövmesinler. (6/108)
9. Allah
hakkında bilgi sahibi olmadığınız konularda, kendisine bir şey yakıştırmayın.
(7/33; 5/64)
10.
Allah
adına yalan uydurmayın. (3/94; 6/21,93,144,157; 7/37;
10/17; 11/18; 18/15; 29/68; 39/32; 61/7).
11.
Kur’an’a
ve ondan önceki ilahi kitaplara inanın (4/162) ve Kuran’ı inceleyip araştırın (47/24)
12.
Allah’ın
peygamberleri (nebileri) ve elçileri (resulleri) arasında ayrım yapmayın. (2/285;
4/119)
13.
Allah’a
verdiğiniz ahdi (sözü) tutun. (2/27; 6/152; 5/1; 13/20,25;
16/91; 17/34; 23/8; 70/32)
14. Hesap Gününe ve Ahirete iman edin (inanın)
ve onları inkâr etmeyin. (2/7-8, 62; 3/114;
4/162; 5/69; 9/18,19, 44, 45; 45/24; 36/78)
15. Gaybı bildiğinizi iddia etmeyin.
(27/65; 49/18; 2/33; 3/179; 6/50, 59; 7/188; 10/20; 11/31)
16.
Allah,
insana irade hürriyeti vermiş (91/8; 76/3) ve onu seçimlerinde de
özgür bırakmış; Dinde de zorlama yoktur (2/256). Dileyen iman eder, dileyen de kafir olur. (18/29; 76/29;
10/43; 28/56; 30/53)
17.
Dindeki
bilgisizliğiniz yüzünden başkalarını saptırmayın. Saptıran, saptırdığı kişinin
günahlarından bir kısmını da yüklenir. (16/25)
18. Kim
bir hasene (iyilik) ile gelirse ona on katı vardır (6/160; 9/121; 16/96, 97; 24/38; 27/89; 29/7; 39/35; 46/16; 53/31) kim bir seyyie (kötülük,
günah) ile gelirse kötülüğü oranında karşılık bulur. Onların hiçbirine
haksızlık yapılmaz. (2/261, 272, 273; 8/60; 20/27; 16/126;
22/60; 27/89-90; 28/84; 36/54; 39/10; 40/40; 42/40; 73/20; 78/36)
19. ‘İnşaallah=Allah
dilerse’ demeden, hiçbir şey için ‘bunu yapacağım’ demeyin.
(18/23,24)
20. Allah’ın rızasını kazanmak için cihat
edin. Yani kararlı ve tutarlı bir şekilde çaba ve gayret gösterin;
mücadele edin. (9/16)
21.
Allah’tan
indirilenden (Kuran’dan) başkasına uymayın. (2/63, 93, 256; 3/103; 4/175; 6/50,
106; 7/3, 144, 171; 10/15, 109; 19/12; 22/78; 33/2; 39/55; 43/43; 45/18; 46/9)
22. Bilmediğiniz bir
şeyin ardına körü körüne düşmeyin (17/36), Dini konularda kuşkunuz varsa
araştırın ve kitabı (Kur’an’ı) okuyanlara sorun (10/94), Söylentilere inanmadan
önce araştırın (49/6).
23. Atalarınıza körü
körüne uymayın; Kur'an'a göre hareket edin. (2/170; 5/104; 14/10; 11/62, 109;
21/54)
24. Yeryüzünde
bulunanların çoğuna uymayın; çünkü Allah'ın yolundan saptırırlar. Onlar, zandan
başka bir şeye uymuyorlar ve onlar yalandan başka bir şey söylemiyorlar.
(6/116,148; 10/36,66; 45/24; 53/28; 122/103,106)
İBADETLER
YÖNÜNDEN
GÖREV VE SORUMLULUKLAR
1.
Yüce
Allah’a ibadet edin, ibadet ederken de O'na hiçbir şeyi ortak koşmayın. (1/5;
4/36)
2. 5 vakit namaz
kılın. (2/3,83,110,177,238;
4/103; 10/87; 11/114; 14/37,40; 17/78; 19/54,55; 20/130; 24/58; 30/17,18;
50/39,40; 98/4)
Namazı
terk etmeyin (70/22; 74/43; 107/4), namaza karşı üşengeç davranıp ibadet
etmeyin (4/142) ve cuma namazı kılın (62/9-10).
3.
Ramazan ayında oruç tutun. (2/183-187).
Oruçlu
iken ve itikafta iken (mescide ibadete çekilmişken) cinsel ilişkide bulunmak
(2/183,187)
4.
Gelirinizin zekatını verin. (7/156; 6/141)
Zekat;
ana-babaya ve yakınlara (kardeşlere, akrabalara) ve yetimlere ve miskinlere ve
seyahat ederken parasız kalmış yolculara verilir. (2/215)
5.
Hac yapın.
(2/158, 196,197,198,203,215; 15/14; 22/26/29; 37/107)
Hac
görevi;
haram (kutsal) aylar olan Zilhicce, Muharrem, Safer ve Rebiülevvel aylarında,
yani hicri ayların 12, 1, 2 ve 3.’üncü ayları (4 ay) boyunca yerine
getirilebilir. (3/97)
6. Allah’ı
zikredin (anın) ki Allah da sizi zikretsin (ansın). (2/152; 3/41, 135,191;
4/103; 33/41; 38/87; 63/9; 76/25)
Zikir; Allah’ı anmak, hatırlamak, korumak,
muhafaza etmek, zihinde tutmak, öğüt almak, ibret almak anlamlarına gelir.
Allah’ı zikretmek; O’nun varlığının bilincine varmak ve bu bilincin etkisi ile
O’na kulluk etmek, teslim olmaktır.
Kur’an’ın
kendisi de bir zikirdir (15/9; 12/ 104; 38/ 87; 43/44; 68/52; 80/1; 81/27).
Çünkü Kur’an, bize Allah’ı tanımamız, bilmemiz ve O’na Allah’a yönelmenin
yolunu göstermektedir.
7. Rabbinizi hamd
(övgü ve şükür) ile tesbih edin (yüceltin). (15/98; 52/48; 9/112; 25/58).
Tesbih: Yüce Allah’ı,
yüceliği ile bağdaşamayacak her türlü nitelikten ve inançtan, sözlü olarak ve
kalben tenzih etmek ve uzak tutmaktır. Allah’ı tesbih etmek; sözlü,
fiili ve niyet ile yapılan bütün ibadetleri kapsar.
Birçok ayette;
meleklerin, dağların, taşların, kuşların, yıldızların, hayvanların, gök
gürültüsünün... kısacası evrenin ve ondaki bütün varlıkların da Allah’ı tesbih
ettiği ifade edilmektedir. (13/13; 17/44; 22/18; 24/41; 55/6; 59/24)
Şükür; Mutlu bir olaydan, durumdan ve yapılan bir iyilikten duyulan
hoşnutluğu ve minnettarlığı söz ve davranışlarla nimet ve lütuf sahibi Allah’a bildirmek
gibi anlamlara gelmektedir.
9. Allah’ı anmak için salatı ikame edin. (20/14)
İbranicede
“dua” anlamına gelen “salat” kavramı, Kur’an’da “dua ve istiğfar, ibadet,
namaz, destek, yardım, anma, tazim” gibi çokanlamlı bir forma dönüşmüştür.
Allah ile ilişkilendirildiği ayetlerde; “Allah’ın
rahmeti, mağfireti, yardımı” (2/157; 8/62; 33/43,56); Peygamber ve
meleklerle ilişkilendirildiği ayetlerde; “destek olmak, onlar için dua
etmek” (9/103; 33/43,56); insan ve cinlerle ilişkilendirildiği ayetlerde;
“dua ve istiğfar” (24/41; 9/84, 103), “tazim, ibadet” (5/58; 8/35; 20/14; 107/4),
“ibadethane” (22/40); “din
ve dindarlık” (11/87), tabi olma, “yardım etmek (yardımlaşma),
destek olmak (dayanışma)” (9/99,103; 33/43,56; 20/14; 75/31-32;), “namaz” (2/43, 83, 110, 238; 2/239;
4/101, 162; 5/12; 7/205; 11/114; 17/78; 24/58), “cenaze
namazı” (5/106)
gibi anlamlarda kullanılmıştır.
KİŞİSEL
(FERDİ) GÖREV VE SORUMLULUKLAR
1.
Allah
yolunda malınızı infak edin (harcayın, yardım edin), ancak bunu yaparken kendi
ellerinizle kendinizi tehlikeye (sıkıntıya) sokmayın. (2/195)
2. Birr
(iyilik, itaat, doğruluk, erdemlilik) ve takva (erdemli olma, Allah’a karşı
sorumluluk bilincinde olma) üzerine yardımlaşın; günah ve düşmanlık üzerine
yardımlaşmayın. (5/2)
3. Sözlerinizi
yerine getirin. Ahdettiğiniz (söz verdiğiniz, sözleşme
yaptığınız) zaman ahidlerinize (sözünüze, sözleşmenize) vefalı olun (sözünüzü
tutun). Kim sözünü yerine getirir ve takvalı olursa, kuşkusuz Allah, takvalı
olanları sever. (5/1,
2/177; 3/76)
4.
İffetinizi
koruyun; takvaya
uygun olarak örtünün.
Erkekler; en az diz ile göbek arasını
örtmelidir. (7/26-27,31; 24/30; 33/35)
Kadınlar ise; baş, dirseklere kadar kollar ve
ayaklar hariç diğer yerlerini örtmelidir. (24/31,60; 33/59; 33/35)
5. Haramdan, helâl ve güzel olmayan söz ve
davranışlardan uzak durun. (23/5; 24/21,30,31,60; 4/6,24; 70/29; 5/5; 33/35;)
6.
Konuşurken
lafı dolandırmayın, dürüst olun. (2/189)
7.
Yapacağınız
işlerde danışın. Karar verdikten sonra da artık Allah'a tevekkül edin. Allah,
kendisine tevekkül edenleri sever. (3/159; 42/38; 65/6)
8. Size verilen
emanetlere riayet edin ve zamanı gelince sahibine verin. (2/283; 3/75, 161; 4/58;
8/27; 23/8; 7/32)
9. Kendinizi
öldürmeyin. (4/29)
10. Allah, leşi (ölü hayvanı) ve kanı ve domuz etini ve Allah'tan başkası
adına kesilenleri haram kıldı. Sizin kestikleriniz hariç; boğulmuş ve vurulmuş
ve yüksekten düşmüş ve boynuzlanmış ve yırtıcı hayvanların yediği hayvanlar ve
putlar adına kesilen hayvanlar ve fal oklarıyla kısmet aramak haram kılındı.
Allah'ın kendilerine verdiği rızkı Allah'a iftira ederek (hurafelerle
başkalarına) haram kılanlar, elbette hüsrana uğrarlar. (2/173, 183; 5/3; 6/145; 16/115)
11. Allah’ın haram
etmediğini haram saymayın. (5/87,88; 16/116)
12.
Haksız
yere dininiz konusunda aşırı gitmeyin. (5/77)
13. İhanet etmeyin. Zira Allah hainleri (güveni kötüye
kullananı, aldatanı) sevmez. (22/38; 4/107)
14. Kur’an’da haram kılınmayan şeyler
konusunda aşırı soru sormayın. (5/101)
15. Aklı örten,
sarhoş eden ve uyuşturan her türlü alkollü içecekten ve uyuşturucudan uzak
durun ve bunların ticaretini yapmayın. (2/173, 219; 5/90,91)
16.
Hatalarınız
için Allah’tan bağışlanma (tevbe) dileyin. (11/52, 90; 9/27; 110/3; 3/17; 66/8)
17.
Allah’ın
rahmetinden ümit kesmeyin. (12/87; 39/53)
18. Verdiğiniz neziri (sözü, adağı)
yerine getirin. (76/7, 22/29).
19. Allah,
yeminlerinizdeki boş (rastgele söylenen) sözlerden ötürü sizi sorumlu tutmaz,
velakin akdettiğiniz (bir şarta bağladığınız, kasıtlı) yeminlerden sorumlu
tutar. Yemininizi bozarsanız; yeminlerinizin kefareti, ailenize yedirdiğiniz
yemeğin ortalamasıyla on fakiri yedirmek veya onları giydirmek ya da bir
rakabeyi (bir
boyunduruk altında olan, esir, tutsak, köleyi) özgürlüğüne
kavuşturmaktır. (Bunları) bulamayan kişinin üç gün oruç tutması (gerekir).
Yemin ettiğiniz zaman, bozduğunuz yeminlerinizin kefareti işte budur. (5/89)
20. Kadınları veya
erkekleri fuhuş amaçlı dost edinmeyin. (4/15)
21.
Fuhşun (cinsellik ile ilgili her türlü
gayrimeşru ve sapık ilişkinin)
açık olanına ve gizli olanına da yaklaşmayın. (7/28, 33; 6/151)
22. Sadakalarınızı;
yoksullara, düşkünlere, yardım işlerinde çalışan görevlilere, kalpleri
(İslam'a) ısındırılmış olanlara, (özgürleşmek isteyen) kölelere, borçlulara, Allah
yoluna ve yolda kalmışlara verin (9/60)
23. İnsanlara
sevdiğiniz şeylerden infak edin (zekat, yardım, sadaka verin). (3/17,92)
24.
Hırsızlık
yapmayın. (5/38)
25.
Yalan
söz söylemeyin. (22/30; 61/2,3; 4/112; 26/223; 2/10; 29/68; 6/116; 33/70,71;
25/72)
26.
Eşcinsel
ilişkilerden uzak durun. (7/80; 11/78, 83; 26/161-166; 29/28-29)
27. Haset etmekten
kaçının. (113/5; 4/128)
28. Temizliğe dikkat
edin. (2/125, 168; 74/1-5)
29.
Dinde
aşırılığa kaçmayın. (11/112; 2/143, 190; 4/171; 5/87)
30.
Şeytanın
etkisine girmeyin, onun adımlarını izlemeyin ve ondan Allah’a sığının.
(2/168,208; 6/142; 7/201; 15/39-42; 16/98-99)
31.
Zenginlik
ve mevki, müminleri Allah’ın yolundan saptırmaz. (22/41; 28/79-80; 16/123)
Sorumluluklar
kişiseldir:
Allah,
kendisine yönelenleri (13/27), kitabına sarılanları (3/101; 4/175), salih amel (Allah’ın emirlerine uygun doğru, yapıcı, iyi fiiller) işleyenleri (10/9)
ve kendi yolunda çaba sarf edenleri (29/69) hidayete (kendi yoluna) eriştirir.
İnsan,
bireysel yükümlülüklerini içten ve samimi bir şekilde yerine getirirse
kurtuluşa erer. (23/1-11). Bunu
gerçekleştirdiği takdirde, Allah onun çabasını boşa çıkarmaz (3/195) ve herkes yaptıklarının
ve niyetinin karşılığını tam ve eksiksiz bir biçimde alacaktır. (53/39-41;
56/34)
Allah,
imana ulaşma yolunda kararlılık göstermeyenleri (16/37), kendisine
inanmayanları (güvenmeyenleri) (2/264) ve zalimler topluluğunu (3/86) hidayete
erdirmez. Allah yalancı ve nankörleri de hidayete erdirmez (39/3).
Allah,
insanlara zerre kadar zulmetmez (10/44; 3/182; 18/49) ve hiç kimseyi gücünün
yetmeyeceği bir sorumluluğu yüklemez. (2/233, 286; 4/84; 5/48; 6/162,165; 7/42;
23/62; 65/7)
Herkesin
kazandığı kendisine, yaptığı kötülüğün zararı yine kendisinedir (2/286). Hiçbir
günahkar başkasının günah yükünü çekmez; insana yaptıklarından başka bir şey
yoktur (53/38,39; 31/33; 4/79).
Kim
yararlı iş işlerse kendi lehinedir; kim de kötülük işlerse kendi aleyhinedir. Yüce
Allah, kimseye zulmetmez (41/46; 45/15;30/44,45; 6/164; 17/15; 39/7;
53/38). Kişiye, iyilik ve kötülüklerinin verilir; kim zerre kadar
hayır işlemişse onun karşılığını alır ve kim zerre kadar kötülük işlemişse o da
onun karşılığını bulur (99/7,8;). İnsanın başınıza gelen herhangi bir musibet
kendi elleriyle kazandıkları yüzündendir. Bununla beraber Allah yine de çoğunu
affeder (40/30; 42/8).
Kişinin topluma karşı sorumluluğu:
“Allah'a
ve elçisine itaat edin ve birbirinizle çekişmeyin. Sonra gevşersiniz ve
gücünüz, devletiniz elden gider. Sabırlı olun. Çünkü Allah sabredenlerle
beraberdir.” (8/46)
AİLEVİ
GÖREV VE SORUMLULUKLAR
1.
Kadınlarla maruf üzere (Allah’ın helal ve mübah
kıldığı sınırlar çerçevesinde) geçinin ve haklarını gözetin. (4/19,21)
2.
Ebeveyn-evlat
ilişkilerinde, “oğulcuğum/yavrucuğum” şeklinde, onların gönüllerini okşayacak
şefkat ve merhamet yüklü ifadeler kullanın. (11/42; 12/5; 31/13, 16, 17;
37/102)
3. Kendinizi ve
ailenizi, cehennem azabından koruyun" (66/6).
4. Ailenize namazı
hatırlatın, kendiniz de ona devam edin. (20/132).
4.
Anne
ve babaya iyilik edin. Sizin yanınızda yaşlanırsa, kendilerine "Öf!"
bile demeyin ve onları azarlamayın; onlara güzel sözler söyleyin. (2/83; 4/36; 6/151;17/23; 19/14; 29/8; 31/14; 46/15)
5.
Servetinizi
saçıp savurmayın, cimrilik de etmeyin. (3/180; 4/37,128; 9/34,35;
17/29,100; 25/67; 35/32-34; 57/23,24; 70/18; 47/38; 69/34; 89/18; 100/8; 104/3;
107/103)
Anaya,
babaya, akrabaya, yetimlere ve yoksullara iyilik edin ve saygı gösterin.
(2/83;6/151)
6.
Allah
ile beraber başka bir ilaha yönelme; yoksa azap edilenlerden olursun ve bu
konuda en yakın akrabalarını uyar. (26/214)
7. Akrabalarına iyilikte bulun ve
akrabalık bağlarını koparmaktan sakın. 2/83,215; 4/1,36; 8/75; 16/90; 17/26;
24/22; 30/38; 47/22).
8. Mal ve oğullar
dünya hayatının ziynetidir (18/46), Mallar ve evlatlar birer fitne (imtihan) aracıdır
(64/15; 28/75), mallarınız ve çocuklarınız Allah’ı anmaktan sizi alıkoymasın.
(63/9; 9/24)
9.
Yetimlerin
haklarına itina gösterin, ergenlik çağına ulaşıncaya kadar onların iyiliği
dışında yetimin malına dokunmayın. (4/2,
6; 17/34; 6/152)
Evlilik
Hukuku:
1. Anne, annenin çocukları, baba,
babanın çocukları, öz kardeşler, halalar, teyzeler, yeğenler, süt anne, süt
kardeşi, kaynana, kayınbaba, eşinin çocukları ve kendi gelini ile evlenmek
kişiye haram kılınmıştır. (4/23; 24/3)
2. Evli kadınlarla evlenmek haram
kılınmıştır. (Nisa 4/24)
3.
Müşrik
(Allah’a ortak koşan) kadınlarla ve erkeklerle evlenmek haram kılınmıştır. (2/221)
4. Zina eden erkek veya kadın ile evlenmek haram kılınmıştır.
(24/3)
Karı-Koca
Hukuku
1.
Kadınlara mehirlerini gönül rızası ile verin. (4/4)
2. Kadınlara verdiğiniz şeylerin (mehirin) bir kısmını almak için
onları sıkıştırmayın.
(4/19)
3.
Karınıza
verdiğiniz mehri ve hediyeleri geri almayın. (2/229,236,237; 4/20)
4.
Anne ve çocukların, marufa (Allah’ın
helal ve mübah kıldığı sınırlar çerçevesinde) uygun bir şekilde beslenmesi ve giyimi babaya
aittir.
(2/233)
5.
Eşinizden
hoşlanmadığınız
bir durum olsa da eşinizle maruf üzere (Allah’ın helal ve mübah kıldığı
sınırlar çerçevesinde) geçinin. Bilin ki hoşlanmadığınız bir şeye Allah
çok hayır koymuş olabilir. (4/19)
6.
Erkeklerin
kadınlar üzerindeki hakları gibi, kadınların da erkekler üzerinde belirli
hakları vardır. (2/228)
7. Erkekler, eşleri
üzerinde gözetleyicidirler (onlardan sorumludurlar). Kadınlar da ailenin mahrem
ve gizli şeylerini korumalıdır. (4/34)
8. Anneler çocuklarını tam iki yıl emzirirler. (2/233)
9.
Adet hali (regl, aybaşı, hayız) kadınlar için bir sıkıntıdır (rahatsızlıktır).
Bu sebeple adet hâlinde kadınlardan (cinsel olarak) uzak durun! Temizleninceye
kadar onlara (cinsel olarak) yaklaşmayın.
(2/222, 263)
10.
Eşlerinizle dölyatağından olmak şartıyla cinsel ilişkide bulunun (2/223),
Allah'ın size emrettiği yerden onlara varın (yaklaşın). (2/222)
11. İhramlı iken eş
ile cinsel ilişkide bulunmayın. (2/196,197;3/97)
12. Nüşuzundan
korktuğunuz (sadakatsizliğinden veya iffetsizliğinden korktuğunuz veya
geçinemediğiniz) kadınlara gelince; onlara nasihat edin ve yataklarından
ayrılın ve bir süre onları uzaklaştırın. Eğer size itaat ederlerse, artık onların aleyhine başka bir yol aramayın. (4/34)
13.
Boşadığınız kadına nafakasını (para, mal) verin. (2/236,241; 65/7)
SOSYAL
İLİŞKİLER İLE İLGİLİ GÖREV VE SORUMLULUKLAR
1. Marufu
(Allah’ın helal ve mübah kıldığı sınırları) emredin ve münkeri (vahye ve
toplumsal değer yargılarına uygun olmayan; yanlış, kötü, zararlı olanı) nehyedin (meşru yollarla engelleyin, alıkoyun). (3/14,110,114;
5/79; 7/164,199; 9/67,71,112; 11/116; 16/90; 31/17)
2. Bir topluluk başka
bir toplulukla alay etmesin. Belki alay edilenler, alay edenlerden daha
hayırlıdırlar (üstündürler). Aynı şekilde, kadınlar da başka kadınlarla alay
etmesinler. Belki onlar (o küçümsedikleri kadınlar), kendilerinden daha
hayırlıdırlar. Birbirinizde kusur aramayın. (49/11)
3. Birbirinize kötü
lakaplar takmayın. (49/11)
4. İnsanların
arkasından konuşmayın, başkasının kusurlarını araştırmayın. İnsanların özel ve mahrem şeylerini
araştırmayın ve birbirinizin gıybetini (hoşlanmayacağı şeyleri arkasından)
yapmayın. (49/12)
5. Zandan (asılsız
tahminlerde bulunmaktan, evham yaparak insanları suçlamaktan) çok sakının.
Çünkü zannın bir kısmı günahtır. (49/12)
6. Eğer fasık
(sapkın) bir kimse, size bir haber getirirse doğru olup olmadığını araştırın.
Yoksa bir topluma cahilce kötülük edersiniz de sonra yaptığınız şeye pişman
olursunuz. (49/6)
7. Allah'tan, elçisinden ve müminlerden
başkasını sırdaş edinmeyin. (9/16)
8.
Zalimlere
eğilim göstermeyin; sempati duymayın. (11/113)
9. Allah’ın dinini alay konusu
edinenleri veli (yönetici, gözetici, yoldaş, yandaş) edinmeyin. (5/57)
10. Allah’ın ayetleriyle alay
edildiğinde oradan ayrılın. (4/140; 6/5; 9/65)
11.
Allah’ı,
O’na yakışmayan isimlerle çağıran kimselerden uzak durun. (7/180)
12. İnkârcılara (kafirlere) sempati
duyup onların hayat tarzlarına meyletmeyin. (25/72)
13. Mazlumlardan yana
olun, tağuta (azgına, sapkına, zalime, zorbaya) karşı olun. (4/75,76)
14. Selamı (dostluğu
ve barışı) aranızda yayın. (4/86)
15. İnsanları hayra (iyiliğe,
güzelliğe) çağırın. (3/104)
16. Yeminlerinizi
tutun (5/89); Sözleşmeleri mutlaka uygulayınız (16/91)
17. İnsanlarla dostça
konuşun ve Birbirinizi yurtlarınızdan çıkarmayın (2/83-84)
18.
Güçlüklere
karşı bireysel olarak ve topluca direnin, sabredin (yılmayın, direnin). (2/45,153,177;
3/200)
İKTİSADİ
İLİŞKİLER İLE İLGİLİ GÖREV VE SORUMLULUKLAR
1. Ölçtüğünüz zaman tam ölçün ve doğru
terazi ile tartın; hile
yapmayın.
(17/35; 6/152; 7/85; 11/84-85; 26/181-182)
2.
Tefecilik
yapmayın; fâiz (riba) alıp vermeyin. (2/275,278; 3/130; 4/161; 30/39)
3.
Borçluya
kolaylığa çıkıncaya kadar bekleme süresi verin. (2/280)
4. Finansal
işlemlerinizi kaydedin, Ödemelerinizi zamanında yapın. (2/283) (2/282)
5. Borçlandığınız
zaman veya vadeli işlerde onu yazın veya katibe (notere vb) yazdırın.
Yazdırmaya gücü yetmeyen kimse, sözleşmeyi adaletle yazın ve 2 erkeği tanık
yapın. Ya da bir erkek ve iki kadın tanık olsun. (2/282)
6. İsraf
etmeyin, zira Allah israf edenleri sevmez. (7/31; 6/141; 25/67)
7.
Öncelikle akraba olan yetimi ve miskini kıtlık gününde (darlık ve yoklukta)
doyurun, ihtiyaçlarını karşılayın. (90/11,12, 14-16)
8.
Rakabeyi (boyunduruk altında olan, esir, tutsak, köle, hacizli, borçlu)
kurtarın. (90/11-13)
9. İnsanların
haklarını kısmayın (onları yoksun bırakmayın) ve yeryüzünde fesat (bozgunculuk)
çıkarmayın (26/183; 2/60; 7/74, 85; 11/85)
HUKUKİ
ANLAMDA GÖREV VE SORUMLULUKLAR
1. Allah, insanlar arasında
hükmettiğiniz zaman adaletle hükmetmenizi emretmektedir. (4/58, 135; 5/8,
42; 6/152; 16/90; 23/8; 49/9; 60/8; 70/32)
2.
Kendinizin
veya ana babanızın veya yakınlarınızın aleyhinde de olsa Allah için şahitlik
eden kişiler olun ve adaleti ayakta tutun. (4/135)
3. Allah'a itaat edin ve elçiye itaat edin ve sizden olan emir
sahiplerine de itaat edin. Herhangi bir şey hakkında anlaşmazlığa düşerseniz;
onu Allah’a ve Resulüne götürün (Yani Kur’an’a göre hüküm verin). Bu sonuç itibarıyla hem hayırlı hem de daha güzeldir. (4/59)
4. Müminlerden iki
grup birbirleriyle vuruşurlarsa eğer, hemen aralarını düzeltin. Eğer ikisinden
biri, diğerine saldırırsa, saldırgan olanlarla vuruşun, ta ki Allah'ın
buyruğuna dönünceye kadar. Eğer böyle davranmaktan vazgeçerlerse o zaman
adaletle aralarını düzeltin ve hakkaniyetli olun. Allah, haktan yana olanları
sever. (49/9)
5. Şahit olduğunuz
şeyi gizlemeyiniz; çağrıldığınız zaman şahitlik etmekten kaçınmayın. (2/283)
6. Başkasının mallarını batıl (hile ve haksızlık
yapmak, karaborsaya düşürmek, zarara sokmak vb) ile yemeyin. (2/188)
7. İnsanların mallarından bir kısmını
haksızca yemek için hakimlere rüşvet vermeyin. (2/188)
8.
Sizinle
savaşanlarla savaşın, savaş meydanından kaçmayın. (2/190; 13/16-19; 8/16, 39; 33/16)
9.
Allah'ın saygın kıldığı (öldürülmesini yasakladığı) canı haksız yere
öldürmeyin. (2/84;
7/28, 33; 6/151; 2/83,84 ve 17/31)
10.
Haksız
yere, yoksulluk endişesi ile çocuklarınızı öldürmeyin. (6/140,151;
17/31; 60/12)
11. Kafirleri
(4/139), ehli kitaptan (Yahudi, Hıristiyan ve Sabii), İslam’ı alay ve oyun
konusu edinenleri (5/51,57), müşrikleri (5/81), Allah’ın ve müminlerin
düşmanlarını (60/1), zalimleri (11/113) ve Allah’ın gazabına uğramış
toplulukları [masum bir mümini kasten öldürenleri, savaştan kaçanları ve
irtidad edenleri (dinden dönenleri) evliya (yönetici, gözetici, yoldaş, yandaş)
edinmeyin. (60/13)
12. Dini konularda Yahudi ve Hıristiyanlara
uymayın. (3/100, 149)
13. Fitne (baskı ve
zulüm) kalmayıncaya ve bütünüyle din de yalnızca Allah için oluncaya kadar (zulüm
ve baskılarından vazgeçinceye kadar) zalimlerle savaşın. (8/39)
14. İnsanları
yurtlarından çıkarmak haram kılınmıştır. (2/85)
ALLAH’IN
EMİRLERİNE AYKIRI OLARAK İŞLENEN BAZI FİİLLERİN DÜNYADAKİ KARŞILIĞI
1. Haksız yere insan
öldürenlere kısas (eşitlik) uygulayın. Ama kim öldürülenin hısımları (akrabası,
velisi) tarafından bağışlanırsa, o zaman uygun olanı yapması ve diyeti güzelce
ödemesi gerekir. Bundan sonra kim sınırı aşarsa onun için acı bir azap var.
(2/178; 5/44-47)
2. Hırsızlık erkeğin ve hırsız kadının,
yaptıklarına karşılık, Allah'tan ibretlik bir ceza olarak ellerini (güçlerini)
kesin. (5/38)
3.
Kur'an; kim olursa olsun, nikah yapılmaksızın ilişkiye girmeyi zina olarak
tanımlamaktadır.
3.1. Dört âdil (dürüst) şahit ile zina yaptığı tespit eden
kadın ve erkeğe (her birine) 100 celde (değnek) vurulur! (24/2)
Yeminle sahip olduğunuz müminler (antlaşma,
sözleşme) yoluyla sahip olunan ve cahiliye
döneminin kalıntısı olan köleler ve cariyeler), evlendikten sonra bir fuhuş
yaparlarsa, onlara 50 celde uygulanır. (24/25)
3.2. Muhsan (evli, iffetli, namuslu) kadınları zina ile suçlayan,
sonra da dört şahit getiremeyenlere, iftirada bulundukları için 80 celde vurun
ve artık onların şahitliğini ebediyen kabul etmeyin. (24/4)
3.3. Dört âdil (dürüst) şahit ile
lezbiyenlik yaptığı tespit edilen kadınlar, tövbe edinceye veya iffetli bir
kadın olmayı kabul edinceye kadar, evde (kendi evi, rehabilitasyon,
sığınma evi vb) tutulur. (4/15)
3.4. Dört âdil (dürüst) şahit ile eşcinsellik yaptığı tespit edilen
erkeklere eziyet edilir (caydırıcı ceza verilir). (4/16)
Cezada kadın erkek arasındaki farklılık, cinsiyet
ayrımcılığından dolayı değil; normal koşullarda erkek, ailenin geçimini
sağlamak için dışarıda çalışmak zorunda olduğundan ev hapsi uygulaması yerine
caydırıcı ceza ile cezalandırılmıştır.
ALLAH’IN
EMİRLERİNE UYMANIN AHİRETTEKİ KARŞILIĞI
Allah,
namazlarını huşu (derin bir saygı ile) kılan,
zekatını veren, boş şeyler konuşmaktan kaçınan, iffetlerini koruyan,
meşru evlikler yapan ve ilişkiler kuran, Allah’ın koyduğu sınırları ihlal
etmeyen, emanetlere
ve verdikleri sözlere/antlaşmalara uyan (23/1-11) zulümden kaçıp inancına uygun
bir hayatı yaşayabilmek için göç edip ALLAH uğrunda çaba sarf eden (2/218), başına gelen sıkıntılara
sabreden (2/214) Şeytan’a uymayan ve onun adımlarını
takip etmeyen (2/207,208) ve iman edip doğru bir hayat sürenlere (2/277) Allah
cennetleri vadetmiştir.
İman eden ve salih ameller (Allah’ın
emirlerine uygun doğru, yapıcı, iyi fiiller) işleyen ve işlerini güzel yapan
(18/30); Doğruluk (takva, erdemlilik) için çalışan (38/49); Allah’ın emirlerine
uygun doğru bir hayat süren (20/76); Marufu
(Allah’ın helal ve mübah kıldığı sınırları) savunan ve münkerden (vahye ve
toplumsal değer yargılarına uygun olmayan; yanlış, kötü, zararlı olanı) sakındıran (9/71); Allah’a ve elçisine itaat
eden (9/71); Allah'ın bağlı kalınmasını emrettiği şeye bağlı kalan (13/21); Rabbini
derin saygı yücelten(13/21); Kıyamet
günü hesabın kötü olmasından korkan (13/21);
Rabbinin hoşnutluğunu kazanmak için kararlılıkla sebat eden
(13/22); Allah’ın kendisine sağladığı
rızıklardan gizlice veya açık bir şekilde infak eden (ihtiyaç sahiplerine
veren) (13/22); Kötülüğü iyilikle savan (13/22); Rablerinden gelen vahiyler
hakkında hayır (iyilik, güzellik) düşünen (16/30); Müminlerin müttefiki olan
(9/71); Dini mutlak şekilde yalnızca Allah’a adayarak Allah’a tapan (98/5);
Kendi başınayken bile Allah’a ibadet eden (19/61); Namazlarını doğru kılan
(9/71;13/22; 98/5); Zekâtını veren (9/71; 98/5); Allah’a verdiği sözü yerine
getiren ve o ahdini (antlaşmayı) ihlal etmeyen (13/20); Hayırlı işlerde öncü
olan (35/32); Allah uğrunda parasıyla ve hayatıyla çaba sarfeden (61/11); Hayırlı
işlerde öncü olan (35/32); Takva sahibi (erdemli,
Allah’a karşı sorumluluk bilincinde) (38/49) müminlere ise Adn
Cennetlerini Allah vadetmiştir.
ALLAH’IN
EMİRLERİNE AYKIRI OLARAK İŞLENEN BAZI FİİLLERİN AHİRETTEKİ KARŞILIĞI
Kur’an’da yer almakla birlikte büyük günahların neler olduğu
hakkında fazla bilgi verilmez (4/31; 18/49; 42/37; 53/32).
Ancak, Kur'an'da yer alan; Kafir olmak
(inkar etmek) (2/6-7, 104; 35/7; 42/26; 57/19-20; 58/4; 64/5); Allah'a ortak
koşmak (4/48; 13/34; 14/22); Allah’ın gönderdiği Elçiyi, kendi
liderini/önderini, canlı-cansız varlıkları putlaştırmak (2/165-167; 3/15,116,131;
6/22-31; 9/3,17; 10/28-30; 14/30;15/72,73; 16/86,87); Ahireti ve hesap gününü inkar etmek (29/23), Allah’ın
ayetlerini inkar etmek, onları yalanlamak (2/90; 3/94; 6/21, 157; 7/37; 10/17;
29/23, 68; 39/32; 45/11; 57/19-20); Allah'a verdikleri sözü (ahdi) sözleştikten
sonra bozmak (13/25; 6/152), Allah’ın ayetlerini alay konusu etmek (45/9; 6/68;
4/140); Allah’ın ayetlerini gizlemek, ayetlerin anlamını tahrif etmek, onları
geçersiz kılmaya çalışmak (2/159, 174; 5/41, 34/5); Kur’an’daki hükümler ile
hükmetmemek (5/44-47); Dini, oyun ve eğlence edinmek (5/70; 31/6); Allah adına
yalan uydurmak veya O’na bir şeyler yakıştırmak (3/94; 6/21, 93; 7/37, 144;
10/17; 11/18; 16/62-63, 116-117; 18/15; 29/68; 39/32; 42/16,21; 61/7); Allah'ın
verdiği rızkı, Allah'a iftira ederek haram kılmak (6/140); iman ettikten sonra
dinden çıkmak (mürted olmak) (16/106); Allah’a ve elçisine karşı savaşmak
(5/33; 58/5); Allah’ın elçisine eziyet etmek (9/61); Mescitlerinde Allah'ın
adının anılmasına engel olmak ve mescitlerin harap olması için çalışmak (2/114);
Haksız yere insan öldürmek (5/32); Yeryüzünde fesat (bozgunculuk) çıkarmak
(5/33; 34/10); Küfürde yarışmak (3/76; 5/41); iki yüzlülük (münafıklık, nifak)
yapmak (2/8-10, 204-206;
4/145; 8/49-5; 9/67,68; 19/42-53, 64-68, 73, 80-87, 94-98,
101, 107-110 59/11-15); Allah’ın yolundan sapmak,
başkalarını saptırmak (31/6; 38/26; 58/16); Allah yolundan alıkoymak için
servet harcamak veya çaba sarfetmek (8/36,47; 3/99; 16/88; 7/86); içki içmek
(2/219; 5/90) Kumar oynamak (2/219; 5/90); Fal bakmak, falcılık yapmak (5/3,
90), sihir
(büyü) yapmak (2/102; 10/77; 20/73; 113/4), tefecilik (riba) yapmak (yüksek düzeyde faiz alıp vermek) (2/275;
3/130; 4/161; 30/39); Fuhuş yapmak (16/90); Fuhşiyatın (aşırılığın, hayasızlığın, kötülüğün) yayılmasını arzulamak (24/19); Yetim malı yemek (4/2,6,10); İnsanlara
zulmetmek ve yeryüzünde haksız yere taşkınlık etmek (42/42; 85/10); Allah’ın
koyduğu sınırlara uymamak (haddi aşmak) (5/94); Haksız yollarla insanların
mallarını yemek (4/161); Adil olmamak (adalette haddi aşmak) (2/178; 5/78);
Allah hakkında bilmediği şeyi söylemek (7/33; 4/50); Malların, paranın ve
insanların serbest dolaşımına engel olacak her türlü terör ve düzen bozucu
faaliyet (zorbalık) yapmak (7/85; 11/85; 26/183); Namuslu kadınlara zina
iftirası atmak (24/11, 23; 85/10); Namuslu erkeklere iftira etmek (85/10); Münkerden
(vahye ve toplumsal değer yargılarına uygun olmayan; yanlış, kötü, zararlı
olandan) nehyetmemek (men etmemek, engellememek) (5/79; 9/67); Savaş
meydanından kaçmak (13/16-19; 8/16; 33/16); Zulme boyun eğmek ve zulme ilgisiz
kalmak (4/97,98) gibi fiilleri işleyenlerin ahirette azaba uğratılacağı belirtilmektedir.
Yine de
Yüce Allah, bir lütuf olarak kullarına günahlardan tevbe etmeleri için son
nefesine kadar fırsatlar tanır.
“Hiç
şüphesiz, Allah, kendisine şirk koşanları bağışlamaz. Bunun dışında kalanlar
ise dilediğini bağışlar. Kim Allah’a şirk koşarsa o kesinlikle sapıtmıştır.” (4/116)
Bu nedenle
insanoğlu, günahları çok olsa da, Allah’tan ümidini kesmeden tevbe edip
kendisini ıslah etmeye çalışmalıdır: “Ey kendi nefisleri
aleyhine haddi aşan kullarım! Allah'ın rahmetinden ümit kesmeyin. Şüphesiz ki
Allah bütün günahları bağışlar. Çünkü O, çok bağışlayan, çok esirgeyendir.” (39/53)
